طراحی روشنایی چیست ؟ + معرفی محصولات کاربردی

طراحی روشنایی چیست و متخصص طراحی روشنایی کیست؟

طراحی روشنایی فرایندی است که به منظور ایجاد نور مناسب در محیط مد نظر انجام می‌شود تا حوادث احتمالی در محیط کار را کاهش داده و عوارض و استرس‌های چشمی را از بین ببرد و سبب زیبایی محیط بشود.

به این ترتیب  هدف اصلی طراحی روشنایی  افزایش کارایی و بهره‌وری خواهد بود.

این فرایند باید حتماً توسط یک فرد متخصص انجام شود تا نتیجه مطلوب و مورد نظر به دست آید.

به طور کلی می‌توان گفت متخصص طراحی روشنایی فردی است که اهداف اصلی این نوع طراحی را به خوبی مد نظر قرار داده و شدت روشنایی مطلوب، شرایط محیط و اصول انجام این کار را در نظر می‌گیرد.

وی برای انجام این فرایند باید به نکات و موارد زیادی توجه داشته باشد تا طراحی نور و روشنایی را به بهترین نحو ممکن به سرانجام برساند.

در این مقاله به این پرسش پاسخ خواهیم داد که طراحی روشنایی چیست و متخصص طراحی روشنایی کیست.

سپس به برخی از مهمترین مواردی اشاره خواهیم کرد که باید مد نظر متخصص نورپردازی قرار بگیرد.

متخصص طراحی روشنایی و وظایف او

نورپردازی و یا طراحی روشنایی به یک شاخه از علم گفته می‌شود.

در این شاخه مباحث مربوط به نور و روشنایی، تاثیرات آن‌ها بر زندگی، اثرات زیبایی شناختی نور و روشنایی، روانشناسی، کاربرد و نحوه استفاده از تجهیزات و لوازم روشنایی بخش و…. مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.

طراحی روشنایی به صورت کلی در دو بخش طراحی فضای داخلی و طراحی و نورپردازی فضای خارجی مطرح می‌شود.

هر کدام از این دو حوزه نیازمند کسب اطلاعات وسیع و تخصصی هستند و برای انجام بهینه آن‌ها به یک متخصص طراحی روشنایی نیاز داریم.

به فردی که به شکل آکادمیک و دانشگاهی در این رشته علمی تحصیل کرده و یا حتی به صورت تجربی نور، تجهیزات و موارد کاربرد و استفاده‌های آن را می‌داند و در این حوزه به ارائه خدمات مشغول است، طراح نورپردازی و یا متخصص طراحی روشنایی گفته می‌شود.

چنین فردی  باید با تجهیزات و ابزارآلات مورد استفاده در این زمینه به میزان کافی آشنایی داشته و شیوه استفاده و موارد کاربرد آن‌ها را بداند.

او باید نهایت سعی و تلاش خود را به کار گیرد تا محیط و فضای مد نظر شما را زیباتر سازد.

در عین حال به اصول و قواعد موجود در این زمینه نیز بی توجه نبوده و به میزان مصرف انرژی و سایر مسائل و نکات ترند نورپردازی سال هم دقت کند.

به ویژه در شرایطی که به طراحی روشنایی در فضاهای بیرونی، نمای ساختمان‌ها، خیابان‌ها و پارک‌ها اقدام می‌کند.

برخی از مهم‌ترین نکاتی که متخصص طراحی نور و روشنایی باید در زمینه نورپردازی فضاهای خارجی به آن‌ها دقت کند در ادامه آمده است.

توجه به عدم خیرگی نور

در حال حاضر در خیابان‌های مختلف چراغ‌ها و منابع روشنایی زیادی به چشم می‌خورند.

این روزها کمتر خیابانی را می‌شناسیم و یا مشاهده کرده‌ایم که دارای چراغ ها و منابع نوری فراوان نباشد.

وجود این چراغ‌ها اهمیت و ارزش بسیار زیادی دارد. چراکه علاوه بر زیباتر ساختن فضای خیابان، رفت و آمد در آن را نیز تسهیل می‌نمایند و یا به رانندگان و صاحبان وسایل نقلیه کمک می‌کنند تا رانندگی بهینه‌ای داشته باشند و خطری آن‌ها را تهدید نکند.

با این حال متخصص نورپردازی باید یکی از مهمترین دغدغه‌های خود را عدم خیرگی نور قرار دهد.

در غیر این صورت وجود منابع نور و چراغ‌های خیابانی نه تنها رانندگی را تسهیل نکرده بلکه امنیت رانندگان را نیز با مخاطره مواجه می‌سازد.

توجه به مبحث آلودگی نوری

آلودگی نوری در حقیقت روشن شدن بیش از اندازه یک محیط است که بر اثر نورهای مصنوعی اتفاق می‌افتد.

به بیان دیگر نورهای مصنوعی که از استاندارد خود خارج شده و کیفیت نامطلوبی دارند به ایجاد آلودگی نوری کمک می‌کنند.

این موضوع یکی از مهمترین مباحث در حیطه نورپردازی و روشنایی فضاهای خارجی است که ممکن است بسیاری از شرکت‌ها و یا حتی متخصصین طراحی روشنایی به آن دقت و توجه کافی نداشته باشند.

بهترین متخصص طراحی روشنایی فردی است که از مباحث آلودگی نوری آگاه بوده و به خوبی می‌داند که آلودگی نوری چه تاثیرات منفی و مضراتی بر انسان‌ها و دیگر موجودات زنده دارد.

به همین دلیل نهایت دقت و وسواس خود را به کار می‌گیرد تا یک طراحی نورپردازی صحیح انجام داده و نقش قابل توجهی در کاهش آلودگی نوری و تاثیرات منفی و مضرات آن داشته باشد.

انتخاب متریال مناسب

یکی از مهمترین نکاتی که باید متخصص طراحی روشنایی به آن دقت داشته باشد انتخاب متریال مناسب است.

برای نمونه ممکن است یک طراح نورپردازی، در نظر داشته باشد یک چراغ پارکی و یا باغی مناسب برای یک منطقه جغرافیایی خاص انتخاب کند.

در این شرایط چند گزینه در مقابل او قرار گرفته و می‌تواند منابع روشنایی با جنس‌هایی از قبیل فولاد، آلومینیوم، پلاستیک فشرده ABS و…. را انتخاب کند.

او در این وضعیت باید بر اساس شرایط آب و هوایی منطقه مورد نظر، میزان رطوبت موجود در آن، پربارش و یا کم بارش بودن، سرما و گرمای محیط چراغ و محصول روشنایی مناسب را در نظر بگیرد.

بررسی منابع نوری مورد نیاز بر اساس استانداردها

یکی از وظایف متخصص طراحی نورپردازی شناسایی میزان نور مورد نیاز برای فضاهای مورد اقدام است.

برای مثال اگر فضا محوطه یک کارگاه باشد میزان نوری که نیاز دارد با محوطه فضای بیرون متفاوت است.

حتی در یک فضای مشخص نیز بسته به نوع فعالیت ، و تاثیر نورهای جانبی هم بررسی لوکس مورد نیاز متفاوت  است.

از طرف دیگر محاسبه نور مورد نیاز ، جهت نورپردازی ، تاثیر سایرنورهای محیطی در شبانه روز و … همه اینها بر عهده متخصص نورپردازی است.

که باید با دقت محیط را شناسایی و بررسی کرده و تعداد مناسب چراغ­ها با چیدمان منظم و با سلیقه و با روش های زیباسازی محیط را برنامه ریزی نماید.

شناسایی محصول مناسب و انتخاب آن

یکی از مهم‌ترین وظایف متخصص طراحی نورپردازی شناسایی انواع مختلف محصولات روشنایی و سپس انتخاب بهترین گزینه برای کاربردهای مد نظر خود است.

برای اینکه او بتواند بهترین انتخاب را انجام دهد باید در ابتدا به ویژگی‌های محیط و فضای مد نظر خود دقت کند.

پس از آن بداند که چراغ و یا منابع روشنایی را برای چه میزان ارتفاعی می‌خواهد.

توجه به آلودگی نوری و مباحث طرح شده در این زمینه نیز اهمیت دارد.

با در نظر گرفتن تمامی این نکات و موارد متخصص طراحی روشنایی می‌تواند محصول مناسب با ارتفاع مد نظر خود را شناسایی و انتخاب کند.

حواستان به این نکته هم باشد که محصولات نور و روشنایی در اشکال و مدل‌های مختلفی طراحی و تولید شده و در بازار وجود دارند

. برای نمونه ممکن است با چراغ‌های دو طرفه و یا یک طرفه مواجه شوید که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند.

مثلاً در صورتی که متخصص طراحی نور تمایل دارد در یک محیط مرطوب از چراغ‌های روشنایی بخش استفاده کند، بهتر است چراغ‌های IP را در نظر بگیرد که از مقاومت بالایی در برابر رطوبت و نفوذ آب برخوردار شده‌اند.