توجه به فرهنگ و اقلیم شهری در طراحی المان‌های شهری

طراحی المان‌های شهری چیست؟

قاعدتاً طراحی المان‌های شهری جهت ایجاد توسعه و فرهنگ و اقلیم شهری کاربرد ویژه‌ای دارد.

از آنجایی که المان‌های شهری دارای اجزای مختلفی هستند برای هویت بخشیدن و زیبایی شهر بسیار کارایی دارند.

از جمله انواع المان‌های شهری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• المان‌های تزیینی

المان‌های تزیینی مثل مجسمه‌ها؛ آبنماها؛ گلدان‌ها و کلیه وسایل تزیینی که می‌تواند حتی نماد شهر یا یک قومیت باشد. برای مثال المان انار در هنگام ورود به شهرضای اصفهان، نشان دهنده معروفیت این شهر در محصولات انار می باشد.

• المان‌های کاربردی

نیمکت‌ها؛ سطل زباله‌ها؛ چراغ‌های راهنمایی؛ علائم راهنمایی و رانندگی؛ تابلوها؛ استندهای تبلیغاتی؛ پایه‌های کتیبه‌ای؛ المان ایستگاه اتوبوس و غیره

• المان‌های آموزشی

مثل المان‌های داخل پارک‌ها ؛المان های داخل موزه‌ها؛ المان‌های آموزشی؛ نمایشگاه‌ها؛ المان داخل مدارس؛ المان‌های دانشگاه؛ المان‌های داخل کتابخانه؛ المان‌های مراکز آموزشی؛ المان‌های موسسه‌های پژوهشی؛ المان‌های آموزشگاه‌ها؛ المان‌های انجمن علمی؛ المان‌های موسسات آکادمی و غیره

المان‌های شهری بر اساس چه عواملی انتخاب می‌شوند؟

معمولاً طراحی المان‌های شهری بر اساس عوامل مختلفی مانند:

• فرهنگ و سنت‌های منطقه‌ای
• اقلیم منطقه‌ای
• کارایی زیبایی شناسی

محوطه‌ها انتخاب می‌شوند و جهت ایجاد هویت شهری و ارتقای کیفیت زندگی شهری بسیار کمک می‌کنند.

• طراحی المان‌های شهری بر اساس فرهنگ و سنت‌های منطقه‌ای

معمولاً المان‌های شهری باید دقیقاً مطابق با فرهنگ‌ها و سنت‌های هر منطقه عجین باشند و کاملاً هماهنگ باشند و معرف آداب و رسوم و سبک و سیاق زندگی مردم آن منطقه مورد نظر باشد.

• طراحی المان‌ها بر اساس اقلیم منطقه‌ای

طراحی المان‌های اقلیم منطقه‌ای معمولاً با شرایط آب و هوایی و جغرافیایی منطقه باید سازگار باشند.

• طراحی المان‌ها بر اساس کارایی

قطعاً یکی از بهترین المان‌ها المان‌هایی هستند که کارایی مناسب را خواهند داشت یعنی افراد می‌توانند ضمن اینکه در محیط از این المان‌ها لذت می‌برند بتوانند کارایی مناسب را داشته باشند. در واقع بتواند این المان‌ها نیازهای کاربران را برآورده کند.

• طراحی المان‌ها بر اساس زیبای شناسی

المان‌های شهری نیز می‌تواند از نظر زیباشناسی و جذابیت محیط نیز تاثیرگذار باشد.

معمولا المان‌هایی که از نظر زیباشناسی مورد استفاده قرار می‌گیرند دارای تنوع و ترکیب گسترده‌ای هستند و دارای رنگ‌ها ؛فرم‌ها و ساختارهای مختلفی می‌باشند. استفاده از رنگ‌های زنده و آرامش بخش؛ فرم‌های منحنی و شکوهمند؛ ایجاد تعادل و هماهنگی و ترکیب آن با محیط باعث ایجاد حس خوشایند خواهد شد.

المان‌ها در کنار استفاده از نورپردازی مناسب و قرار دادن المان‌ها در مکان‌های مناسب تاثیر زیبایی را دوچندان می‌کند.
از جمله مهم‌ترین المان‌های زیباشناسی محیط می‌توان به المان‌های تزیینی اشاره کرد.

مثل مجسمه‌ها؛ آبنماها؛ گلدان‌ها و نورپردازی‌ها که برای برجسته سازی المان‌های شهری و ایجاد فضای رمانتیک و جذاب کمک می‌کند و استفاده از نورپردازی‌ها برای برجسته سازی المان‌های شهری در ایجاد فضای رمانتیک و جذاب بسیار کمک می‌کند.

کاربرد المان‌های کاربردی

شاید از جمله المان‌هایی که در بهبود کیفیت زندگی می تواند کمک کند استفاده از المان‌های کاربردی می‌باشد. همانطور که قبلا هم گفتیم از جمله این المان‌های کاربردی مثل: نیمکت‌ها ؛سطل زباله چراغ‌ها و علائم راهنمایی و رانندگی می‌توان اشاره کرد.

• نیمکت‌ها
  همه می‌دانیم که نیمکت‌ها محلی برای نشستن و استراحت کردن هستند به خاطر همین می‌توان در پارک‌ها خیابان‌ها و فضاهای عمومی شهری از آنها استفاده کنیم.
• سطل های زباله
  همه می‌دانیم که سطل های زباله برای جمع آوری زباله‌ها هستند .وقتی که در محوطه‌های عموم قرار می‌گیرند قطعاً برای حفظ پاکیزگی شهر و جمع آوری زباله‌های شهروندان کاربرد دارند. پس بهتر است از متریال‌های با کیفیت و شکل و ظاهر زیبا برخوردار باشند.
• انواع چراغ‌ها و روشنایی‌ها

استفاده از انواع چراغ خیابانی؛ چراغ پارکی؛ چراغ باغی برای روشنایی خیابان‌ها و فضاهای عمومی شهری کاربرد دارد که می‌تواند ضمن ایجاد امنیت و ایمنی از نظر زیبایی مفید واقع شود.

• علائم راهنمایی رانندگی
  در حال حاضر کسی را نمی‌توان دید که نسبت به علائم راهنمایی و رانندگی آشنایی نداشته باشد و لزوم آن در زندگی ماشینی امروز به شدت احساس می‌شود چرا که باعث کاهش تصادفات و ارتقای ایمنی در شهر می‌شود.
• کاربری المان‌های آموزشی

همانطور که اشاره شد المان‌های آموزشی برای آگاهی بخشیدن شهروندان هستند. مثلاً :المان‌های موزه‌ها برای معرفی آثار تاریخی آثار فرهنگی و هنری می‌باشد. که اطلاعات لازم را به شهروندان ارائه می‌کند. المان‌های پارک‌های عمومی جهت آموزش شهروندان در خصوص علم و فناوری می‌باشد.

المان‌های داخل نمایشگاه‌ها هم برای آموزش شهروندان در خصوص هنر صنعت و موضوعاتی می‌باشد که در نمایشگاه ارائه می‌شود.

ارکان اساسی در طراحی المان‌های شهری

اقلیم و فرهنگ دو رکن اساسی در طراحی المان‌های شهری می‌باشند که بیانگر ارزش‌ها باورها و سنت‌های جامعه می‌باشند.

اقلیم معمولاً شرایط آب و هوایی و جغرافیایی منطقه را نمایش می‌دهد. به خاطر همین در طراحی المان‌های شهری فرهنگ و اقلیم در کنار یکدیگر قرار می‌دهند و باید سازگار باشند.

از آنجایی که فرهنگ؛ هویت یک جامعه را نشان می‌دهد و با توجه به فرهنگ منطقه در نظر گرفته می‌شود المان‌های شهری نیز بر اساس فرهنگ هر منطقه طراحی می‌شود.

مثلاً: در طراحی المان‌های شهری مناطق سنتی؛ نقوش سنتی؛ طرح‌های سنتی؛ رنگ‌های سنتی و مواد اولیه سنتی استفاده می‌شود تا نماد و فرهنگ و سنت منطقه به خوبی نشان داده شود ضمن اینکه المان‌ها بر زیبایی شناسی شهر نیز تاثیرگذار هستند.

نقش اقلیم در طراحی المان شهری

یکی دیگر از عوامل مهم در طراحی المان‌های شهری نقش اقلیم می‌باشد که با توجه به اقلیم هر منطقه در نظر گرفته می‌شود و می‌تواند دوام و کارایی داشته باشد. مثلاً در مناطق گرم و خشک باید از موادی استفاده کرد که نسبت به گرما و خشکی مقاوم باشد و طراحی آنها هم به صورتی باشد که نسبت به تابش مستقیم خورشید محافظت شود.

طراحی المان‌های شهری با رویکرد فرهنگی و اقلیمی

در طراحی المان‌های شهری با رویکرد فرهنگی و اقلیمی باید به اصول زیر توجه نمود :

• توجه به فرهنگ و سنت منطقه‌ای
• توجه به اقلیم منطقه‌ای
• توجه به زیبایی شناسی
• ارتقا کیفیت زندگی شهری